Rahim ağzı sarkması, her yaştan kadında görülebilen, doğum yapmış ya da hiç doğum yapmamış kadınları etkileyebilen bir sağlık sorunudur. Ancak toplumda en fazla sayıda doğum yapmış, yaşı ilerlemiş kadınlarda görülür. Rahimdeki sarkmanın derecesi o kadar fazla olabilir ki, hasta vajinadan rahim ağzını dokunarak kolayca hissedebilir. Rahim, döllenmiş yumurtanın yerleştiği, doğuma kadar geliştiği bir organdır. Doğum yapmayanlarda 5-6 cm olan rahim, doğum yapmış olanlarda 6-7 cm büyüklüğünde olur. İdrar torbası arkasında, leğen kemiğinin içinde, kalın bağırsağın ön kısmında yer alıp, koyu pembe renklidir. Rahim bulunduğu yerde sabit kalmasını sağlayan bağların yardımıyla yerleşmiştir, bu nedenle fazla hareket etmez. Ancak çeşitli etkenlerle bağların işlevleri etkilenebilir. Rahim ağzı sarkması, rahmin tümüyle aşağıya doğru sarkması demektir. Toplumda rahim sarkması adıyla da bilinir.

Hastalarda ortaya çıkan belirtiler sarkmanın derecesine göre farklılık gösterebilir. Sarkma yeni başladıysa çoğunlukla belirti vermez. Yakınmalar genellikle sabahları daha az, akşama doğru artarak devam eder. Hastalarda görülen rahim ağzı sarkması belirtileri genellikle şunlardır:

Rahim ağzı sarkmasının dereceleri bulunmaktadır. Eğer sarkma fazla olursa, bunu kadın vajinadan eliyle bile hissedebilir. Bazı hastalarda rahim tümüyle vajinadan çıkabilir. İlerlemiş vakalarda sarkmadan sadece rahim değil, yakındaki kalın bağırsak, idrar torbası da etkilenir. Rahim ağzı sarkmasında hasta ayaktayken, ıkınmada, öksürme ve hapşırma gibi eylemlerde karnın altında dolgunluk ve ağrı hissedilir. Sarkma durumunda kabızlık da çekilir. Eğer idrar torbası da sarkmadan etkilendiyse, şiddetine bağlı olarak ayakta, cinsel ilişkide, gülme sırasında idrar kaçırma, idrar yapmada zorlanma gibi problemler yaşanabilir. Bu tür genital bölge organlarındaki sarkma kadının cinsel yaşamındaki haz alma durumunu da olumsuz etkiler.

Kadınların çoğunluğu bu sarkmanın farkında olurlar. Ancak rahim ağzı sarkması bazen sorun yaratmadan meydana gelebilir. Bu durumda bulgular teşhise yardımcı olur. Alt bölgedeki dolgunluk, idrar kaçırma gibi sorunları olanlara yapılan jinekolojik muayenede sarkma kolayca teşhis edilir.

Tedavi yöntemi kadının yaşına, bundan sonra çocuk isteyip istemediğine, sarkmanın derecesine ve hastanın genel sağlığına göre farklılık gösterir. Yani her hastada farklı tedavi yöntemleri kullanılır. Eğer sarkma yeni başladıysa, egzersizlerle kısmen sarkma durdurulabilir. İleri derecedeki rahim ağzı sarkmasında cerrahi girişim yapılması gereklidir. Çocuk sahibi olmayı istemeyen kadınlarda operasyonda rahim vajinadan çıkarılır, vajinanın ön duvarındaki fazlalık alınır ve vajina daraltılır. Çocuk sahibi olmak isteyenlerde ise ya da rahminin alınmasını istemeyenlerde sadece vajinada ön ve arka kısımlardaki fazlalıklar alınır, vajina daraltılır. Ancak vajina daraltma sonucunda kadınlar normal doğum yapamaz, sezaryen doğum yapmaları gerekir. Bu operasyon aynı zamanda doğum yapanlardaki vajina genişlemesini de giderir. Bu cinsel yaşamdaki sorunların giderilmesini sağlar.

Rahim ağzı sarkması belirgin olursa, karındaki rahmi tutan bağlar yukarıya çekilir ve yerinde sağlamlaştırılır. Böylece rahim alınmadan sorun giderilir. Ancak rahmin yukarıya alınması kalıcı bir tedavi yöntemi değildir. Rahim ağzı sarkması ortalama 5 yıl içinde yeniden ortaya çıkabilir. Rahim ağzı sarkması operasyonları genellikle 3 saat sürer. Hastanın 6 hafta cinsel ilişkiden uzak durması gerekir. Hastalar kısa sürede normal yaşamlarına dönebilir. Ancak tam iyileşme 4-6 haftada gerçekleşir. Duş alınmasında sakınca yoktur, fakat deniz, havuz, sauna, kaplıca gibi yerlere girilmemesi gerekir.

Bu sorunun önlenmesi zordur. Ancak sarkmanın oluşmasına neden olacak risk faktörleri azaltılabilir. Fazla kilo almamak için sağlıklı beslenmek, karındaki kasların güçlendirilmesi için uygun egzersizlerin yapılması, sigaranın bırakılması, öksürmeye neden olan hastalıkların tedavi edilmesi, kabızlığın giderilmesi, menopozda östrojen hormonu desteği alınması gibi önlemler rahim ağzı sarkmasını ve şiddetini azaltabilir.